Bitcoins en BTW
Het is alweer een tijdje terug dat het een veelbesproken onderwerp was, maar het is nog zeker niet verdwenen uit de huidige economie: het nieuwe betalingsmiddel: de Bitcoin. Ondanks dat lang niet iedereen er kennis van heeft genomen, en nog minder mensen er daadwerkelijk gebruik van hebben gemaakt valt er wel degelijk iets te zeggen voor de bitcoin. Het is het eerste ‘ betalingsmiddel’ dat decentraal geregeld is, en zodoende niet gereguleerd wordt door de staat of een bank. Het netwerk leunt op de gebruikers die ervoor hebben gekozen om de software te draaien. Deze gang van zaken wordt ook wel ‘ minen ‘ genoemd. De komst van de bitcoin roept daarnaast ook vragen op, hoe zit het bijvoorbeeld met de btw en bitcoins? Helaas begrijp ik niet zo veel van minen, maar de btw gevolgen daarentegen zijn mij sinds kort wel helder. Genoeg reden om hier mijn blog aan te wijden!
Een tijdje terug heb ik de ontwikkeling van de bitcoins nauwlettend in de gaten gehouden. In het begin vond ik het nogal vaag en begreep ik er niet zo veel van, maar dat maakte het misschien ook wel zo interessant. Ineens had iedereen het over een nieuw betaalmiddel dat enkel op internet bestond. Dat het niet tastbaar is, is op zich niet zo heel vreemd, we kennen immers het girale geld al. Maar daarbij komt dat je het ook nog zelf kunt maken, wie wil dat nou niet?
Maar wat is het nou precies, een bitcoin. Enerzijds lijkt het een betaalmiddel, anderzijds doet het meer denken aan een ruilmiddelen. Als het voor de btw als ruilmiddel zou worden gekwalificeerd, zou dat tot gevolg hebben dat niet alleen btw wordt geheven over de vergoeding, maar ook over de bitcoin zelf. Er vinden dan in wezen twee transacties plaats waardoor er dubbele heffing van btw optreedt. Ook zou btw-heffing over handel in bitcoins en geld verstorend kunnen werken. In het btw systeem geldt een vrijstelling voor de handel in valuta. Indien het als ruilmiddel wordt gekwalificeerd, zou dat tot gevolg hebben dat deze vrijstelling niet opgaat en dubbele btw heffing het gevolg is.
Tot het genoegen van alle bitcoin-handelaren en gebruikers heeft het Europese Hof van Justitie (hierna: HvJ EU) op 22 oktober 2015 beslist dat de handel in de digitale valuta onder de vrijstelling valt van artikel 135 lid e van de Btw richtlijn. Deze bepaling luidt als volgt:
“handelingen, bemiddeling daaronder begrepen, betreffende deviezen, bankbiljetten en munten die wettig betaalmiddel zijn, met uitzondering van munten en biljetten die verzamelobject zijn, namelijk gouden, zilveren of uit een ander metaal geslagen munten, alsmede biljetten, die normaal niet als wettig betaalmiddel worden gebruikt of die een numismatische waarde hebben;"
Met deze uitspraak lijkt het HvJ EU te zeggen dat de bitcoin beschouwd dient te worden als wettelijk betaalmiddel. Dat is opmerkelijk, vooralsnog zijn er weinig machten die de bitcoin als wettelijk betaalmiddel beschouwen. In Nederland besliste een rechter in 2014 dat een bitcoin niet als valuta geldt, en dat het vergelijkbaar is met zilver of goud.
Naar mijn mening is het goed verdigbaar dat de bitcoin wordt gekwalificeerd als valuta in plaats van een ruilmiddel. Steeds meer partijen accepteren de bitcoin ook als vergoeding, wat niet voor andere middelen dan geld kiest. Enkel hierdoor al is het oordeel van het HvJ EU juist. Wat het wel lasting maakt is dat de valuta niet gereguleerd is en ook gevoelig is voor schommelingen en wellicht zelf ook criminele of terroristische doeleinden. Dat het gevoelig is ook wel gebleken uit de drastische koersdalingen in 2014. Dit kan erg gevaarlijk zijn en het is de vraag of regeringen dit moeten toestaan of niet.
De uitspraak heeft ook het gevolg dat transacties waarin bitcoins voor goederen of diensten worden ingewisseld belast zijn met btw. Hoe dit in de praktijk moet worden vormgegeven is nog maar de vraag. Allereerst is er al het problem dat de bitcoin niet gereguleerd wordt en zodoende haast niet te controleren is. Het digitale betalingsmiddel is daarnaast ook niet te herleiden naar de betaler of ontvanger waar ook voor praktische problemen zorgt. Daar komt nog eens bij dat de koers van de bitcoin zeer sterk fluctueerd, waardoor het zeer lasting is om de maatstaf van heffing vast te stellen voor de btw. Hopelijk komt het HvJ EU zeer binnenkort met nieuwe uitspraken over dit nieuwe fenomeen!
